به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ توسعه متوازن و پایدار در کشور با رویکرد اشتغال دانش‌بنیان و محوریت پردیس است که برای همین منظور پردیس علم و فناوری دانشگاه نفت در آبادان راه اندازی می‌شود.
دانشگاه صنعت نفت یکی از دانشگاههای مهم و کلیدی در کشور است که در حوزه نفت نیروی متعهد و متخصص تربیت می کند.
این دانشگاه قدیمی استان خوزستان که دانشکده های آن در شهرهای آبادان، اهواز ، محمود آباد مازندران و شهر تهران واقع شده است در رشته های مرتبط با نفت فعالیت می کند.
این دانشگاه با وجود اهمیت بالا در حمایت از صنعت نفت، در دوره وزارت آقای زنگنه به شدت تضعیف شد و عقبه صنعت نفت با این اشتباه راهبردی دولت روحانی ضعیف شد.
در طی دولت رییسی با تلاش‌های صورت گرفته و تدوین اسناد راهبردی این دانشگاه به ریل توسعه و پیشرفت برگشته است .برای بررسی مسایل دانشگاه نفت گفت‌وگوی با کریم سلحشور رییس دانشگاه صنعت نفت داشتیم.
آقای سلحشور به عنوان نخستین سوال قصد دارم مروری به شعار مهم سال، برنامه و نقش دانشگاههای کشور در این ارتباط داشته باشم.
سلحشور رییس دانشگاه صنعت نفت: مقام معظم رهبری با اشاره به موضوع اقتصاد و معیشت مردم به‌عنوان مهمترین مسئله کشور در سال گذشته، شعار سال 1402 را "مهار تورم و رشد تولید" اعلام فرمودند. حال، باید دید که در جهت تحقق این شعار، دانشگاههای کشور چه نقشی می‌توانند ایفا نمایند.
افزون بر یک دهه است که بحث اشتغال و تولید به‌عنوان یک دغدغه جدی در شعارهای سال مورد توجه معظم‌له قرار گرفته است. از طرف دیگر، همه صاحبنظران دانشگاهی در کشور آگاهند که جوامع بشری در حال تجربه عصری می‌باشند که تحولات فناورانه به عنوان محرک اصلی در اقتصاد عمل می‌نماید.
اقتصاد کنونی دنیا، دانش محور است
به این ترتیب، اقتصاد موفق در عرصه جهانی، اقتصاد مبتنی بر دانش و فناوری بوده که موجب گسترش دانش و مهارت‌ها و رشد اقتصادی در کشور می‌شود.
البته، با تکامل اقتصاد دانش‌بنیان و ورود به عصر انقلاب صنعتی چهارم، جهان در معرض فناوری‌های مهمی از جمله اینترنت اشیا، هوش مصنوعی، زیست فناوری‌ها، واقعیت‌های افزوده و مجازی قرار گرفته است که مرزهای بین فضاهای فیزیکی، دیجیتال و زیست‌شناسی را درنوردیده است.
اقتصاد کشور می بایست دانش بنیان شود
به این ترتیب، امروزه، با پیدایش اقتصاد دیجیتال به زندگی ما، چنانچه کسب و کارهای سنتی نتوانند در این مرحله تاریخی خود را با تغییرات جدید وفق بدهند، ضرر سنگینی را کشور در آینده متحمل خواهد شد.
بنابراین، کشور در یک مقطع تاریخی و حساسی قرار دارد و کلید معمای رشد اقتصادی در رویکرد همه جانبه به اقتصاد دانش‌بنیان نهفته است.
زیرا، رشد اقتصادی حقیقی در گرو تولید ثروت از طریق دانش و علم می‌باشد و اگر شرکت‌های دانش‌بنیان جدی گرفته شوند و از توسعه کمی و کیفی آنها حمایت شود، بواسطه ثروت آفرینی از طریق علم، اقتصاد کشور به شکوفایی حقیقی خواهد رسید.
دانشگاه کانون اقتصاد دانش بنیان و تحول گرا است
بدیهی است که دانشگاههای کشور کانون این نهضت تحول‌آفرین در اقتصاد کشور محسوب می‌شوند تا با بهره‌گیری از مدل دانشگاههای نسل سوم و چهارم، نسبت به انجام رسالت و مسئولیت‌های اجتماعی خود در قبال رونق اقتصادی در کشور پاسخگو باشند.
دانشگاه صنعت نفت کشور در این ارتباط چه فعالیتی داشته است؟
سلحشور رییس دانشگاه صنعت نفت: دانشگاه صنعت نفت با توجه به استقرار در محیط‌های عملیاتی صنعت نفت در جنوب کشور، از شرایط مطلوبی برای برقراری ارتباط با قطب‌های توسعه صنایع بالادستی و پایین‌دستی نفت در استان خوزستان و استان‌های همجوار برخوردار است.
تدوین سند راهبردی دانشگاه صنعت نفت
برای بهره‌گیری از این مزیت رقابتی، دانشگاه مبادرت به تدوین یک سند توسعه راهبردی در بازه 1401 تا 1404 نموده است که به‌تصویب هیات امنای دانشگاه نیز رسیده است.
برای نخستین بار ۴ مرکز نوآوری در دانشگاه صنعت نفت راه اندازی شد
استقرار نظامی مبتنی بر رویکردهای مسئله‌محور و تقاضامحور در برخورد با موضوعات و چالش‌های فناورانه در صنایع نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی، از جمله راهبردهای مهم این سند محسوب می‌شود.
برای این منظور، چهار مرکز نوآوری و کارآفرینی در چهار شهر آبادان، اهواز، تهران و محمودآباد تاسیس و راه‌اندازی شده است که موجب گسترش فرهنگ خلاقیت، نوآوری و کارآفرینی در حوزه‌های چالشی و فناورانه در صنعت نفت از طریق اشتغال دانش‌بنیان در میان دانش‌آموختگان دانشگاه و سایر دانشگاههای منطقه می‌گردد.
کارکرد مراکز نوآوری در دانشگاه صنعت نفت چیست؟
سلحشور رییس دانشگاه صنعت نفت: مراکز نوآوری و کارآفرینی دانشگاه، نقطه اتصال توانمندی‌های دانشگاه و نیازمندی‌های صنعت و جامعه محسوب می‌شوند که در آن ایده‌ها و ابتکارات فناورانه به مرحله اجرایی و عملی خواهند رسید.
به این ترتیب، بجای تاکید بر سرمایه‌ها و داراییهای طبیعی در استان، بر توسعه و ارتقای توانمندی‌های منابع انسانی استان با هدف اشتغال پایدار و ماندگاری نیروهای تحصیل کرده دانشگاهی در منطقه در راستای تکمیل زنجیره ارزش صنعت نفت همت گماشت تا با تبدیل مواد خام و نیمه‌خام صادراتی آن به محصولات پایین‌دستی، علاوه بر تولید محصولات با ارزش افزوده بالا، از ثروت نفت به عنوان پشتوانه و موتور توسعه در استان و کشور استفاده نمود.
مشارکت دانشجویان دانشگاه صنعت نفت در حل مشکلات پتروشیمی آبادان
ایجاد تنها مرکز رشد پالایش و پخش در کشور، از دیگر برنامه‌های دانشگاه صنعت نفت می‌باشد که تفاهمنامه آن با معاون محترم وزیر نفت در پالایش و پخش امضاء شده است و با تدابیر اجرایی صورت‌گرفته، در تابستان امسال در شهر آبادان و با محوریت موضوعات و چالش‌های پالایشگاه آبادان راه‌اندازی خواهد شد.
از دیگر فعالیت‌های برجسته دانشگاه، دریافت موافقت اصولی تاسیس پردیس علم و فناوری دانشگاه در شهر آبادان می‌باشد که در کوتاه‌ترین زمان ممکن در مکان آماده شده راه‌اندازی خواهد شد.
درباره نگاه شما به این پردیس توضیحات بیشتری ارائه دهید. از نظر محتوایی چه ویژگی‌هایی دارد و چه اهدافی را دنبال می‌کند؟
سلحشور رییس دانشگاه صنعت نفت کشور: مسئله توسعه متوازن و پایدار در استان‌های کشور یکی از دغدغه‌های همیشگی در قالب سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌های توسعه در بعد از انقلاب اسلامی بوده است.
اما، به نظر می‌رسد یکی از دلایلی که سبب افزایش نابرابری‌ها در مناطق مختلف کشور، از جمله استان خوزستان شده، به عدم توفیق در برنامه‌ریزی توسعه منطقه‌ای و تقسیم کار فضایی مربوط می‌شود.
بنابراین، نگاه ما در دانشگاه صنعت نفت این است که با مشخص نمودن استراتژی توسعه به ویژه توسعه صنعتی در سند آمایش سرزمین استان خوزستان، می‌بایستی توسعه پردیس و پارک در اکوسیستم علم و فناوری استان بر مبنای جهت‌گیری‌های تخصصی این سند صورت پذیرد که ریشه در استعدادها و ظرفیت‌های بالقوه مناطق مختلف استان دارد.
به این ترتیب، تاکید ما در گسترش اکوسیستم علم و فناوری در دانشگاه به ویژه در حوزه فناوری، حرکت براساس آمایش فناوری و پتانسیل منطقه‌ای است. کشور چین بیش از ۴۰۰ پارک تخصصی در زمینه شیمی و پتروشیمی دارد، در صورتی که در ایران و به‌ویژه استان خوزستان به‌عنوان قطب صنایع بالادستی و پایین‌دستی نفت کشور، پارک تخصصی در این حوزه‌ها وجود ندارد و در نتیجه، سهم این صنایع در اشتغال خوزستان بسیار پایین است.
فقدان برنامه توسعه محور، توسعه استان را عقب می اندازد
به‌طور مثال، آبادان یک شهر مرزی با ویژگی‌ها و استعدادهای مختلفی در توسعه می‌باشد که بخشی از آن ذاتی و به موقعیت جغرافیایی آن مربوط می‌شود و بخشی دیگر به نحوه استقرار و توسعه صنایع مختلف بر مبنای سند آمایش سرزمین ارتباط دارد.
از طرف دیگر، به‌نظر می‌رسد که برنامه‌ریزی‌های توسعه در این شهر با فقدان وجود یک قطب و مرکزیت هدایت‌کننده، با چالش‌های جدی مواجه است. به این ترتیب، تاسیس و راه‌اندازی این پردیس در شهر آبادان با تمرکز بر موضوعات تخصصی متناسب با حوزه‌های مورد نیاز در صنایع مستقر، نظیر پالایشگاه و پتروشیمی آبادان، شرکت نفت و گاز اروندان و منطقه ویژه اقتصادی پتروشیمی در ماهشهر، به فناوری‌های مرتبط به محصولات نفتی، گازی، پالایش و پتروشیمی از طریق ترویج کارآفرینی می‌پردازد.
بنابراین، این پردیس قادر خواهد بود با تکیه بر واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان در مقاطع پیش‌رشد، رشد و پسا رشد و شتابدهنده‌ها و بومی‌سازی طراحی و ساخت تجهیزات راهبردی صنایع مذکور، به‌عنوان یک قطب علم و فناوری، نقشی کلیدی را در توسعه منابع انسانی تحصیل کرده و نخبه منطقه و توسعه صنعتی و اشتغال‌زایی در منطقه داشته باشد.
نقش دانشگاه صنعت نفت چیست و چه ارتباطی با پردیس علم و فناوری مورد نظر خواهید داشت؟
استادان برتر صنعت در دانشگاه به راهنمای دانشجویان می پردازند
سلحشور رییس دانشگاه صنعت نفت: دانشگاه صنعت نفت در راستای سیاست‌های راهبردی خود، به‌سرعت در مسیر تبدیل شدن به دانشگاهی کارآفرین حرکت می‌کند. بسترسازی جهت بهره‌گیری از منتورهای صنعتی در هدایت دانشجویان در طول تحصیل از بدو ورود به دانشگاه، به‌کارگیری اساتید صنعتی همکار در ارایه دروس تخصصی و مهارتی، توسعه کارآموزی‌های سه‌گانه و هدفمند در صنعت، راه‌اندازی مرحله اول برنامه کارورزی در حین تحصیل برای دانشجویان دانشکده نفت آبادان در پالایشگاه آبادان، برگزاری دوره‌های آموزشی تخصصی و مهارت‌محور در رشته‌های مختلف تحصیلی، برگزاری رویدادهای استارتاپی متنوع در دانشگاه نظیر رویداد کشوری "ایده‌شو" در دانشکده نفت آبادان و رویداد کشوری "ما میتوانیم (We Can)" در دانشکده نفت اهواز، برنامه‌ریزی جهت برگزاری مدرسه تابستانی در موضوعات تخصصی نظیر هوش مصنوعی در دو دانشکده نفت آبادان و محمودآباد، برنامه‌ریزی برای برگزاری رویداد استارتاپی "پترواینوتک" در دانشکده تهران با محوریت "تکمیل زنجیره ارزش احیاء چاه‌های متروکه و کم‌بازده" در تابستان 1402، استفاده هر چه بیشتر از ظرفیت‌ها و توانایی‌های موجود در دانشگاه و توسعه مراکز نوآوری و کارآفرینی دانشگاه در حوزه‌های تخصصی، تلاش دارد نتایج طرح‌های پژوهشی، پایان‌نامه‌ها و فعالیت‌های علمی خود را به سوی تجاری‌سازی هدایت نماید.
استارتاپ ناب میتوانیم در دانشگاه صنعت نفت برگزار شد
همانطور که همه ما می‌دانیم، زایش واحدهای فناور و شرکت‌های دانش‌بنیان غالبا از مبدا دانشگاه‌ها و ذخیره دانشی آنان آغاز می‌گردد.
به‌طوریکه، تکامل آنها که بر اساس "سطوح 9 گانه آمادگی فناوری" یا TRL قابل تفسیر است و از ایده در سطح اول شکل می‌گیرد تا به یک نمونه آزمایشگاهی در سطح چهارم منتج می‌شود.
بنابراین، غالب این فرآیند رویش در دانشگاه‌ها صورت می‌پذیرد، ولیکن برای اینکه بتوانیم شرکت‌های فناور و دانش‌بنیانی در سطح تجاری داشته باشیم، می‌باید برای رسیدن آنها به سطوح آمادگی فناوری بالاتر، در زیرساخت‌های پردیس علم و فناوری دانشگاه صنعت نفت سرمایه‌گذاری شود.
رویکرد دانشگاه نفت، پژوهشهای کاربردی است
در این راستا، تاکید برنامه‌ای ما در دانشگاه بر روی آن دسته از پژوهشهای بنیادی، کاربردی و توسعه‌ای است که قابلیت تبدیل به فناوری و رفع نیازهای کشورمان را در صنعت داشته باشد.
برای هدایت ظرفیت پژوهش و فناوری دانشگاه در جهت حل مسائل و رفع نیازهای صنعت و تکمیل زنجیره پژوهش، فناوری و نوآوری در اکوسیستم علم و فناوری دانشگاه، سامانه‌ای در دانشگاه ایجاد شده است.
دانشگاه در ارتباط با نیازهای آموزشی صنعت چه فعالیت‌هایی داشته است؟
سلحشور رییس دانشگاه صنعت نفت کشور: همانطور که اطلاع دارید، دانشگاه صنعت نفت وابسته به وزارت نفت به‌عنوان یک دستگاه اجرایی است. در رویکرد راهبردی جدید دانشگاه، 40 درصد از ظرفیت‌های دانشگاهی به بخش فعالیت‌های مهارتی، تخصصی و حرفه‌ای دانشگاه در طول اجرای برنامه راهبردی پنج سال (1401-1405) اختصاص داده شده است.
نظام آموزش کشور تحول محور است
برای این منظور، یک حوزه معاونت در سطح دانشگاه در آموزش‌های تخصصی و حرفه‌ای دیده شده است. برای اولین بار در سطح کشور، مرکز توسعه نظام داراییهای فیزیکی صنعت نفت به عنوان تنها مرجع علمی فعال در زمینه مدیریت داراییهای فیزیکی تاسیس و راه‌اندازی شده است (https://www.petropam.ir) که فعالیت‌های خود را در سه حوزه آموزش‌های حرفه‌ای، تحقیق و توسعه و ارزیابی و مشاوره متمرکز نموده است.
راه اندازی دبیرخانه کمیته و مرجع فنی استاندارد در دانشگاه صنعت نفت
این مرکز دبیرخانه کمیته و مرجع فنی استاندارد ISIR/ISO/TC251 در کشورمحسوب شده و با برخورداری از یک نشریه تخصصی تحت عنوان "نشریه تخصصی پتروپم" و سامانه خودارزیابی، دارای پایگاه دانش مدیریت داراییهای فیزیکی صنعت نفت بوده که به‌عنوان مرجع علمی و تحقیقاتی در زمینه مدیریت داراییهای فیزیکی صنعت نفت با رویکرد تجمیع و انباشت دانش عمل می‌نماید.
راه‌اندازی مرکز آموزش‌های بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) صنعت نفت
از جمله فعالیت‌های دیگر دانشگاه در این حوزه می‌توان به تاسیس و راه‌اندازی مرکز آموزش‌های بهداشت، ایمنی و محیط زیست (HSE) صنعت نفت اشاره کرد که در سال جاری با راه‌اندازی اولین مرکز آموزش‌های مهارتی، حرفه‌ای و تخصصی دانشگاه صنعت نفت در منطقه ویژه اقتصادی انرژی پارس در عسلویه توام شده است
این مرکز هم‌اکنون عهده‌دار تنوعی از دوره‌های آموزشی مهارتی و تخصصی در این زمینه برای مجتمع‌های گازی و پتروشیمی مستقر در منطقه می‌باشد.
